Beschrijving

Het Kort onderweijs van het boeckenbinden van Dirck de Bray is een kort maar waardevol handboek uit de zeventiende eeuw over de kunst van het boekbinden. De Bray beschrijft in duidelijke taal de materialen en gereedschappen die een boekbinder nodig heeft: leer, karton, draad, lijm, messen en hamers. Hij legt uit hoe belangrijk nauwkeurigheid is en hoe elke stap bijdraagt aan de stevigheid en schoonheid van het boek. Zijn toon is praktisch en leermeesterlijk, bedoeld om leerlingen in het vak stap voor stap te begeleiden.

In het middendeel behandelt De Bray het eigenlijke proces van het binden: het voorbereiden van de katernen, het naaien van de rug, het vormen van het boekblok, het aanbrengen van het leer en het versieren van de band. Hij beschrijft zorgvuldig hoe de scharnieren en banden moeten worden aangebracht zodat het boek goed opent, en hoe goudopdruk, randvergulding en andere afwerkingen op een nette manier kunnen worden uitgevoerd. Zijn uitleg toont zowel vakmanschap als oog voor detail en esthetiek.

Aan het einde benadrukt De Bray dat een goed gebonden boek niet alleen stevig moet zijn, maar ook mooi in verhouding en prettig in gebruik. Een boek moet zich soepel laten openen en tegelijk bescherming bieden aan de inhoud. Hij waarschuwt tegen haastwerk en onnauwkeurigheid, omdat die de kwaliteit aantasten. Het handboek is daarmee niet alleen een technisch document, maar ook een getuigenis van ambachtstrots en liefde voor het vak — het oudste bewaard gebleven, geïllustreerde leerboek over boekbinden in Europa.