Beschrijving

De ketterij van Spinoza belicht hoe Spinoza’s filosofie in zijn tijd als ketters werd beschouwd, vooral vanwege zijn radicale opvattingen over God, religie en de Bijbel. In een periode waarin religieuze orthodoxie dominant was, werden zijn ideeën — bijvoorbeeld over God als Natuur en de Bijbel als menselijk product — gezien als fundamenteel bedreigend voor de gevestigde orde, zowel door de kerk als door joodse instanties. Daarnaast toont het boek hoe Spinoza’s denken een kanteling teweegbracht in het begrip van vrijheid en rationaliteit. In plaats van blind geloof of externe autoriteit stelt hij rede en innerlijke overtuiging centraal. Die nadruk op verstand en kritiek vormde de kern van zijn filosofische erfgoed en legde de grondslag voor verlichting en verlichtingstradities. Spinoza pleitte voor ethiek die is geworteld in zelfinzicht, menselijke natuur en maatschappelijke verhoudingen in plaats van in dogma’s. Tenslotte gaat het boek dieper in op de nasleep van ‘de ketter’, zowel in de 17e eeuw als in latere filosofische en politieke stromingen. Spinoza’s verwerping van bovennatuurlijke ontlening en zijn nadruk op immanentie gaven vorm aan een modern secularisme dat emancipatie en vrijheid vooropstelde. Zo wordt zijn rol als scherpzinnig denker en maatschappelijk vernieuwend kritisch filosoof met grote impact voor latere generaties benadrukt.