Beschrijving

In Atheïstische spiritualiteit signaleert Apostel een diepe crisis in het religieuze leven van West-Europa: traditionele kerken verliezen hun aantrekkingskracht, slagen er niet meer in om betekenis te geven, en de oude rituelen en geloofsleer lijken hun geloofwaardigheid te hebben verloren. Daarnaast merkt hij op dat ook het humanisme zonder religie (het areligieuze humanisme) steeds meer onder druk staat: de morele en zingevende functies van religie vallen weg, zonder dat er vanzelf iets vergelijkbaars in de plaats komt. Apostel ziet twee mogelijke uitwegen: ofwel verdwijnen al deze instellingen verder, ofwel is er een noodzaak om te zoeken naar nieuwe fundamenten, die het waardevolle van vroegere religieuze vormen herontdekken én op een eigentijdse manier voortzetten. Apostel stelt dat die fundamenten moeten liggen in de persoonlijke religieuze of mystieke ervaring – niet als onderdeel van een geloof in het bovennatuurlijke of in dogma’s, maar als een open staan voor ‘het totale zijn van het totale zijn’. Mystieke geschriften en ervaringen van mystici spelen in zijn denken een centrale rol: hij ziet in hen een manier van beleven die niet afhankelijk is van specifieke geloofsinstellingen, maar die wel geworteld is in een diep besef van verbondenheid, verwondering en transcendentie. Deze benadering noemt hij “atheïstisch” omdat hij afstand neemt van traditionele theïstische aannames, maar “spiritualiteit” omdat hij waarde hecht aan die innerlijke dimensie van het bestaan. Het boek is een bundeling van teksten die Apostel gedurende zijn leven over dit onderwerp schreef, inclusief dialogen en reflecties met tijdgenoten. Hij beoogt daarmee niet een systematische theologie te presenteren, maar eerder een filosofische verkenning: wat kunnen we behouden van religie als we het bovennatuurlijke weglaten, en hoe kunnen we bewaard blijven van leegte door opnieuw te kijken naar de kern van geloofsbeleving? Atheïstische spiritualiteit daagt uit tot heroverweging van wat spiritualiteit betekent in een seculariserende samenleving — met aandacht voor mystiek, contemplatie, verbondenheid zonder dogma, en een herwaardering van innerlijke ervaring.